KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI KANUNU (KVKK) NEDİR?
Kışisel veriler, bir bireyin kimliğini doğrudan veya dolaylı olarak belirlenebilir kılan her türlü bilgiyi ifade eder. Ad-soyad, T.C. kimlik numarası, telefon numarası, adres, IP adresi, biyometrik ve genetik veriler gibi bilgiler bu kapsama girer. Kışisel verilerin korunması, bireylerin mahremiyetinin ve temel haklarının korunması açısından kritik bir önem taşır.
Türkiye’de kışisel verilerin korunmasına ilişkin temel düzenleme, 7 Nisan 2016 tarihinde yürülüğe giren 6698 sayılı KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI KANUNU’dur (KVKK). Bu kanun, bireylerin temel hak ve özgürlüklerini koruma altına almayı ve kışisel verilerin işlenmesi süreçlerinde şeffaf bir yapı oluşturmayı amaçlar.
KVKK’NIN AMAÇLARI
- Kışisel Verilerin Korunması: Kanunun temel amacı, bireylerin kışisel verilerinin yasa dışı şekilde işlenmesini önlemektir.
- Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik: Veri işleme faaliyetlerinde şeffaflığı sağlamak ve ilgili kişilere hesap verebilir bir sistem oluşturmak.
- Veri Sahibinin Haklarını Güvence Altına Alma: Veri sahiplerinin bilgi alma, verilerinin silinmesini talep etme, itiraz etme gibi haklarının korunmasını temin etmek.
KVKK’NIN TEMEL KAVRAMLARI
- Veri Sorumlusu: Kışisel verilerin işlenme amaçlarını ve vasıtalarını belirleyen kişi veya kurumdur.
- Veri İşleyen: Veri sorumlusunun verdiği yetkiye dayanarak kışisel verileri işleyen kişi veya kurumdur.
- Veri Sahibi (İlgili Kişi): Kışisel verisi işlenmekte olan bireydir.
KVKK KAPSAMINDA KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENME ŞARTLARI
Kanuna göre, kışisel veriler ancak aşağıdaki şartlardan birinin varlığı durumunda işlenebilir:
- Açık Rıza: Veri sahibinin açık ve bilgilendirilmiş bir şekilde onay vermesi.
- Kanunda Açık Hüküm Bulunması: Veri işlemenin, kanunda öngörülmüş bir zorunluluk olması.
- Sözleşmenin İcrası: Bir sözleşmenin kurulması veya ifası için gerekli olması.
- Hukuki Yükümülülüklerin Yerine Getirilmesi: Veri sorumlusunun hukuki yükümülülüklerini yerine getirmesi için gerekli olması.
- Meşru Menfaat: Veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması ve bu işlemin, veri sahibinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemesi.
VERİ SAHİBİNİN HAKLARI
KVKK, veri sahiplerine geniş haklar tanır. Bu haklar şunlardır:
- Kışisel verilerin işlenip işlenmediğini öğrenme,
- Verilerin işlenme amaçlarını ve bu amaçlara uygun kullanılıp kullanılmadığını sorgulama,
- Eksik veya yanlış işlenmiş verilerin düzeltilmesini talep etme,
- Verilerin silinmesini veya yok edilmesini isteme,
- Verilerin üçüncü kişilere aktarılması durumunda, bu kişilerin bilgilendirilmesini talep etme,
- Kanuna aykırı bir işlem nedeniyle zarara uğrarsa tazminat talep etme.
VERİ SORUMLULARININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Veri sorumlularının KVKK kapsamındaki başlıca yükümlülükleri şunlardır:
- Veri işleme faaliyetlerini, kanunda belirtilen ilkelere uygun olarak gerçekleştirmek.
- Veri sahiplerini bilgilendirmek ve açık rızalarını almak.
- Kışisel verilerin güvenliğini sağlamak için gerekli idari ve teknik tedbirleri almak.
- Kışisel Veri Saklama ve İmha Politikaları oluşturmak.
- VERBİS (Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemi) kayıt düzenlemelerine uymak.
SONUÇ
KVKK, bireylerin kışisel verilerinin korunmasını temin ederek, çağımızda giderek artan veri gizliliği endişelerine yanıt verir. Kanunun etkin bir şekilde uygulanması, sadece bireylerin haklarını güvence altına almakla kalmaz, aynı zamanda kurumlara da şeffaflık ve güvenilirlik kazandırır. Bu nedenle, hem bireyler hem de kurumlar, KVKK’ya uygun hareket etmenin önemini anlamalı ve buna uygun adımlar atmalıdır.
Avukat Merve GÜNEŞ KAPLAN